Sprečite infarkt i prepoznajte simptome
Sve veći broj infarkta kod mladih ljudi postaje zabrinjavajući trend. Čuveni kardiolog Paul Dudley je izjavio da ukoliko dobijemo srčani infarkt pre 80-te godine, sami smo krivi. Zato je važno informisati se na vreme jer infarkt i bolesti srca u najvećem procentu zavise od nas samih.
Srčani udar, poznat i kao infarkt miokarda, jedan je od vodećih uzroka smrti širom sveta, kako u razvijenim, tako i u zemljama u razvoju. U Srbiji, infarkt miokarda predstavlja glavni uzrok smrtnosti u opštoj populaciji, sa oko 10.000 slučajeva godišnje. Najčešće pogađa osobe starije od 40 godina, ali se sve češće javlja i kod mlađih od 40 godina. Muškarci su skloniji infarktu nego žene, ali se nakon menopauze rizik kod žena izjednačava sa rizikom kod muškaraca.
Nagli prekid protoka krvi kroz koronarne arterije
Srčani udar se javlja usled iznenadnog prekida protoka krvi kroz koronarne arterije, koje obezbeđuju srčani mišić kiseonikom i hranljivim materijama. Ovaj prekid dovodi do odumiranja ćelija u zahvaćenom delu srčanog mišića. Zbog smanjenja funkcionalne srčane mase, srce više nije u stanju da efikasno pumpa krv, što može dovesti do trenutnog prestanka rada srca.
Glavni krivci su svakako prevelika količina masnoća i holesterol. A problem koji u našem telu nastaje velikim delom zahvaljujući njima jeste sužavanje, otvrdnjivanje i ponekad čak i začepljenje vitalnih arterija koje srce snadbevaju kiseonikom i hranom. Ovaj proces je poznat kao ateroskleroza. Navešćemo nekoliko faktora rizika usled kojih nastaje srčani udar:
- Povišen krvni pritisak (hipertenzija)
- Povišene masnoće u krvi (narocito loš LDL holesterol)
- Dijabetes (šećerna bolest)
- Gojaznost
- Fizička neaktivnost
- Stres
- Zloupotreba psihoaktivnih supastanci (kokain, ekstazi, amfetamin)
- Nasledni faktor (genetska predispozicija)
Svi ovi faktori su odgovorni za povećan rizik od srčanog udara, ali za većinu faktora smo sami odgovorni. Uzrok povišenog holesterola i gojaznosti nalazi se isključivo u tanjiru. Ljudi često vole da na prvom mestu okrive genetiku ili stres, a faktore kao što su pušenje, fizička neaktivnost i generalno nezdrav život stave na poslednje mesto.
Kako prepoznati srčani udar?
Najvažniji simptom infarkta miokarda, jeste bol, koji se lokalizuje iza centralnog dela grudne kosti i/ili gornjeg dela stomaka. Bol se obično širi u levo rame ili oba ramena, levu ruku (nadlakticu, podlakticu, šaku, prste), vrat, donju vilicu i leđa (između plećki). Bol izazvan srčanim udarom može se manifestovati kao stezanje, pečenje ili probadanje u grudima. Bol je konstantan i može trajati od 30 minuta do nekoliko sati.
Prisutni su i dodatni simptomi kao što su preznojavanje (hladan znoj), izrazita malaksalost, mučnina, nagon na povraćanje i povraćanje, naglo zamračenje vida, nesvestice, gušenje (kratak dah) i uznemirenost (jak strah od bliske smrti). Bol se najčešće javlja tokom fizičkog napora ili emocionalnog stresa i može se pojaviti u bilo koje doba dana i noći. Međutim, praksa pokazuje da se najčešće javlja u jutarnjim časovima, između 6 i 12 sati pre podne.
Kod nekih ljudi infarkt može da ima atipičnu kliničku sliku. Bol može da bude slab i odsutan, a to se najčešće dešava kod osoba sa dijabetesom, kod alkoholičara i starijih ljudi.
Promenite životne navike i sprečite srčani udar
Budite fizički aktivni i redovno se krećite. Hodajte 30 do 45 minuta, 4 do 5 puta nedeljno. Kontrolišite i lečite povišen nivo masnoća u krvi a a to ćete najefektinije postići sa promenom načina ishrane. Ako želite da smanjite holesterol, jedite manje holesterola. Prestanite da pušite, smanjite telesnu težinu, unos soli, šećera, masnih prerađevina i brze hrane a povećajte unos voća, povrća, žitarica i orašastih plodova.
Izbacite alkohol i zbegavajte psihoaktivne supstance. Takođe, smanjite ili izbegavajte napitke koji sadrže kofein. Izbegavajte anabolike za povećanje mišićne mase i poboljšanje fizičke sposobnosti. Odmarajte se.
Kako pomoći osobi koja ima srčani udar?
Smirite i ohrabrite bolesnika! Zaustavite svaku fizičku aktivnost i pomozite osobi da sedne ili legne u udoban položaj (osoba sa bolom u grudima ne sme da hoda). Odmah pozovite Hitnu pomoć. Ako ipak odlučite da sami prevezete pacijenta do bolnice, zapamtite da bolesnik ni u kom slučaju ne sme da hoda do automobila. Morate ga odneti do vozila jer i najmanji napor pri srčanom udaru može dovesti do prestanka rada srca.
Napomena: Informacije sadržane na ovom sajtu služe isključivo u edukativne svrhe. Nisu namenjene za dijagnostikovanje, lečenje ili prevenciju bilo koje bolesti. Pre nego što primenite bilo koji savet ili informaciju sa ovog sajta, obavezno se konsultujte sa svojim lekarom ili drugim kvalifikovanim zdravstvenim radnikom.